Sigarada özel tüketim vergisi (Ötv) oranı ile maktu vergi tutarlarında değişikliğe gidilirken Ötv’nin kompozisyonunda düzenleme yapıldı. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kararla vergi gelirlerinde herhangi bir değişikliğe yol açmayacak şekilde Ötv’nin kompozisyonunda değişiklik yapıldı. Bu kapsamda, sigaraların ÖTV oranında indirim yapılırken bu indirimden kaynaklanacak vergi gelirlerindeki azalışı telafi etmek için maktu vergi tutarında artış gerçekleştirildi. Düzenleme ile sigaranın çarpan etkisi 4.4’ten 3.8’e indirilirken enflasyonla mücadeleye maliye politikası olarak destek verilmesinin hedeflendiği bildirildi. Böylece maliyetlerdeki 1 liralık artış nedeniyle sigara fiyatlarında yapılması gereken artış miktarı 4.4 lira değil 3.8 lira oldu. Bunun enflasyonist etkisinin sınırlandırılması amacıyla bütçe hedefiyle uyumlu şekilde atılan maliye politikası adımı olduğu kaydedildi.
Sigara vergi sistemi, fiyata bağlı vergi unsuru olan nispi vergi ve dolayısıyla mali çarpanın yüksek olması sebebiyle önemli bir enflasyonist etki oluşturuyor. Fiyata bağlı yüksek nispi vergi oranları, maliyet artışlarının fiyata kaç katı oranında yansıtılacağını gösteren ‘mali çarpanı’ artırıyor. Yüksek mali çarpan, maliyetlerin satış fiyatlarına katlanarak yansıyınca enflasyonu daha da olumsuz etkiliyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre 2024 yılında tütün ürünlerinden elde edilen ÖTV bir önceki seneye göre yüzde 75 artışla 309 milyar TL olarak gerçekleşti. Sigara ÖTV gelirlerindeki bu artışın toplam vergi geliri artışından (yüzde 62) ya da toplam ÖTV geliri artışından (yüzde 56) daha yüksek olduğu dikkat çekiyor. Tütün mamullerinden elde edilen 309 milyar TL’lik ÖTV geliri toplam ÖTV gelirlerinin yüzde 21’ini, toplam vergi gelirlerinin ise yüzde 4’ünü oluşturuyor.
Bu gelişmelerle birlikte, sigarada yapılan Ötv düzenlemeleri ve maktu vergi tutarlarındaki artışlar enflasyonu etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Ötv’nin kompozisyonundaki değişikliklerin enflasyonu olumsuz etkileme riski bulunmaktadır. Ancak düzenlemelerin vergi gelirlerinde dengeleyici bir etki yaratması beklenmektedir. Maliye politikalarının enflasyonu kontrol altında tutma ve ekonomik istikrarı sağlama konusundaki önemi göz önünde bulundurularak, sigara vergilerindeki düzenlemelerin etkileri yakından takip edilmelidir.
Sigarada yapılan vergi düzenlemeleri ve maktu vergi tutarlarındaki artışlar enflasyonu etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Bu düzenlemelerin enflasyon üzerindeki etkisi dikkatle incelenmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Maliye politikalarının enflasyonu kontrol altında tutma ve ekonomik istikrarı sağlama konusundaki önemi unutulmamalı ve bu doğrultuda adımlar atılmalıdır.
