Toplumun sosyal devlet anlayışı çerçevesinde desteklenmesi gereken en önemli gruplar arasında, engelli bireyler ve bakıma muhtaç kişiler yer almaktadır. Türkiye’de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sunulan Evde Bakım Parası, bakıma ihtiyacı olan bireylerin evde bakımının sağlanması ve bakım yükünü üstlenen kişilerin ekonomik olarak desteklenmesi amacıyla verilmektedir. Bu yazıda evde bakım maaşı alabilmek için gerekli şartlar, başvuru süreci, talep edilen belgeler ve dikkat edilmesi gereken detaylar kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır.
Evde Bakım Parası Nedir?
Evde bakım parası, ağır engelli bireylerin bakımını üstlenen kişilere devlet tarafından her ay düzenli olarak ödenen sosyal bir yardımdır. Bu destekle amaçlanan; engelli bireyin kurum bakımına gerek kalmadan, kendi ev ortamında ailesiyle birlikte yaşamını sürdürebilmesidir. Bu ödeme, engelli bireyin kendisine değil, bakımını üstlenen kişiye verilmektedir.
Kimler Evde Bakım Parası Alabilir?
Evde bakım parası alabilmek için hem engelli bireyde, hem de bakımını üstlenecek kişide bazı şartların karşılanması gerekmektedir:
1. Engelli Birey İçin Şartlar:
-
Sağlık Kurulu Raporu ile “ağır engelli” ya da yeni düzenlemeye göre “tam bağımlı” olduğunun belgelenmesi gerekir.
-
En az %50 oranında engelli olduğu sağlık raporu ile belgelenmelidir.
-
Evde bakım hizmeti sunulan bireyin bakım ihtiyacının süreklilik arz etmesi gerekir.
2. Bakım Veren Kişi İçin Şartlar:
-
Engelli bireyin bakımını fiilen yerine getiriyor olmalıdır.
-
Aile içi gelir kriteri dikkate alınır; hane içinde kişi başı gelirin, asgari ücretin üçte ikisinden az olması gerekmektedir.
2025 Yılı İçin Gelir Kriteri
2025 yılı itibariyle asgari ücretin artmasıyla birlikte gelir kriteri de güncellenmiştir. Örneğin asgari ücretin net 17.002 TL olduğu varsayıldığında, kişi başı gelir sınırı 11.334 TL olur (asgari ücretin 2/3’ü). Hane içinde toplam gelir bu tutara bölünerek kişi başı gelir hesaplanır. Bu sınırı aşan başvurular reddedilir.
Evde Bakım Parası Başvurusu Nasıl Yapılır?
Evde bakım maaşı başvurusu, engelli bireyin ikametgahının bulunduğu ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü veya Sosyal Hizmet Merkezi aracılığıyla yapılmaktadır. 2023 itibariyle e-Devlet üzerinden ön başvuru imkanı da sunulmuştur ancak yine de belgelerin fiziken teslim edilmesi gerekmektedir.
Başvuru Süreci Adım Adım
1. Gerekli Belgelerin Hazırlanması
İlk adım olarak başvuru için gerekli tüm evrakların eksiksiz hazırlanması gerekir. Belgeler aşağıda detaylı olarak açıklanmıştır.
2. Sağlık Kurulu Raporunun Alınması
Engelli bireyin tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alınmış, engelli sağlık kurulu raporu olmalıdır. Bu rapor, bakım ihtiyacını ve engel oranını belgeleyen en önemli unsurdur.
3. İl Müdürlüğüne Başvuru
Gerekli belgelerle birlikte Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne ya da Sosyal Hizmet Merkezi’ne şahsen başvuru yapılır.
4. Evde İnceleme
Başvuru sonrasında bir sosyal hizmet uzmanı, evde bakım ihtiyacının gerçekten mevcut olup olmadığını yerinde görmek üzere hane ziyareti gerçekleştirir. Bu değerlendirme, başvurunun onaylanmasında kritik rol oynar.
5. Değerlendirme ve Sonuç
Başvurunun kabul edilip edilmediği, ilgili sosyal hizmet uzmanlarının hazırladığı rapor ve diğer belgeler üzerinden yapılan değerlendirme ile neticelendirilir. Ortalama 1-2 ay içinde sonuçlanır. Kabul edilmesi halinde maaşlar geriye dönük olarak yatırılır.
Evde Bakım Parası İçin Gerekli Belgeler
Başvurunun sorunsuz işleyebilmesi için aşağıdaki belgelerin eksiksiz hazırlanması gerekmektedir:
-
Engelli Sağlık Kurulu Raporu: Tam teşekküllü devlet hastanesinden alınmış, %50 ve üzeri engel oranı içeren, “tam bağımlı” ibaresi bulunan sağlık raporu.
-
Kimlik Fotokopileri: Engelli bireyin ve bakımını üstlenecek kişinin nüfus cüzdanı fotokopileri.
-
İkametgah Belgesi: E-Devlet üzerinden alınabilir. Başvurucunun ve engelli bireyin aynı adreste yaşadığını gösteren belge.
-
Gelir Beyan Belgeleri:
-
Maaş bordrosu
-
Sosyal yardımlar varsa bunların belgeleri
-
Mal beyanı (araba, ev vb. mülk bilgileri)
-
Banka hesap dökümleri
-
-
Vukuatlı Nüfus Kayıt Örneği: Aile bireylerini gösteren belge.
-
SGK Hizmet Dökümü: Çalışan ya da emekli olan kişilerin sosyal güvenlik kayıtları.
-
Kira Kontratı veya Tapu Fotokopisi (varsa): Oturulan ev kiraysa kira kontratı, ev kendilerine aitse tapu fotokopisi.
-
Bakım Veren Kişiye Ait Dilekçe: Engelli bireyin bakımını üstleneceğine dair yazılı beyan.
-
Evde Bakım Hizmeti Başvuru Formu: Sosyal Hizmet Merkezi tarafından verilir veya internetten indirilebilir.
Başvurunun Değerlendirilme Kriterleri
Başvuru sırasında yalnızca belgeler değil, sosyal hizmet uzmanının yerinde yaptığı değerlendirme de büyük önem taşır. Değerlendirme şu unsurlar göz önünde bulundurularak yapılır:
-
Engelli bireyin günlük yaşam aktivitelerini yerine getirip getiremediği
-
Bakımı üstlenen kişinin bakım görevini yerine getirip getiremeyeceği
-
Hane içi ekonomik durum
-
Engelli bireyin evdeki yaşam koşulları (banyo, tuvalet, ulaşılabilirlik vb.)
Evde Bakım Maaşı Ne Kadar?
2025 yılı itibariyle evde bakım parası tutarı da güncellenmiştir. Bu tutar yılda iki kez, memur maaş katsayısına göre artmaktadır. 2025 Mayıs ayı itibariyle evde bakım parası aylık 7.608 TL civarındadır. Ancak bu rakam, Temmuz zammıyla birlikte tekrar güncellenebilir.
Başvuru Sonrası Sık Yapılan Hatalar
Evde bakım parası başvurularında en çok karşılaşılan sorunlar şunlardır:
-
Eksik belge sunulması
-
İkametgah adreslerinin uyumsuz olması
-
Engelli sağlık kurulu raporunun eski tarihli veya güncel mevzuata uygun olmaması
-
Gelir kriterinin yanlış hesaplanması
Bu tür hatalar başvurunun reddedilmesine veya sürecin uzamasına neden olabilir. Belgeler teslim edilmeden önce mutlaka bir sosyal hizmet uzmanı veya danışmanla görüşülmesi önerilir.
Evde bakım parası, engelli bireylerin aile yanında sağlıklı ve insana yakışır şartlarda yaşamlarını sürdürebilmeleri adına son derece önemli bir sosyal hizmettir. Bu destek sayesinde hem engelli bireyin kurumsal bakım yükü hafifletilmiş olur hem de bakımını üstlenen aile bireylerinin maddi yükü azaltılır. Başvuru sürecinde dikkatli ve eksiksiz hareket etmek, gerekli belgeleri zamanında ve doğru şekilde sunmak, sürecin olumlu sonuçlanmasında belirleyici rol oynar.
Gerekli şartları taşıyan bireylerin bu haklarından faydalanmaları, sosyal devlet ilkelerinin hayata geçirilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır.
