Türkiye’de yaklaşık 5 milyon tarım üreticisinin 2 milyonu kadın olmasına rağmen, bu kadınların yalnızca %15’i Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı durumda. Oysa tarımda kadın emeği hem üretimin sürekliliği hem de kırsal kalkınma için hayati öneme sahip. Kadınların başarı hikâyeleri, toprağa dokunduklarında nasıl bir fark yarattıklarının en güçlü kanıtı.
İşte Türkiye’nin dört bir yanından, “Toprağın Kadın Kahramanları” arasında yer alan o ilham verici kadınlar…
Kaybolan Koyunlarını Drone ile Buldu
Antalya’da keçi ve koyun yetiştiriciliği yapan Kamile Kıvrak, 60 keçiyle başladığı üretim serüvenini bugün 200 küçükbaş hayvana ulaştırmış durumda. Sürüsünden kaybolan koyunlarını bulmak için internetten öğrendiği bilgilerle drone kullanmaya başlayan Kıvrak, gece görüş özellikli iki drone ile hayvanlarını takip ediyor. Teknolojiyi üretimle birleştiren Kıvrak, sahnede büyük alkış aldı.
ABD’den Burdur’a Dönüp “Susuz Tarım”a Hayat Verdi
Dr. Ece Aynur Onur, ABD’de Indiana Üniversitesi’nde akademisyen olarak çalışırken ailesinin yaşadığı kayıpların ardından Burdur’daki köyüne dönme kararı aldı. Yanlış tarım teknikleri nedeniyle kuraklıkla boğuşan köyünde kalmaya karar veren Onur, burada “Toprağın Melekleri Dermokozmetik” markasını kurdu. Susuz tarım yöntemleriyle üretim yaparak hem doğayı hem köyünü yeniden canlandırdı.
Vanlı Kadın Arıcılar Avrupa’ya Açılıyor
Van’ın Gevaş ilçesinde kurulan Artos Kadın Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin Başkanı Songül Güleç, yedi kadınla birlikte başladıkları yolculuğu büyüterek tamamen organik bal ve polen üretimine yöneldi. İlk yıllarda çevrelerinden tepki gören kadınlar bugün bölgedeki diğer kadınlara da ilham kaynağı oldu. Güleç, hedeflerinin yurt dışı pazarlara açılmak olduğunu belirtti.
Kahvehanede Kadın Devrimi Yapan Çiftçi
Kırklareli’nin Kayalı köyünde yaşayan Çiğdem Onbey, Uşak’tan göç ederek geldiği köyde beş inekle başladığı üretimi bugün 70 büyükbaş hayvana çıkardı. Tarımın yanı sıra eşine ait kahvehaneyi de işleten Onbey, “Kadın kahvede çalışmaz” önyargısını kırarak köyde yeni bir sayfa açtı. “Güzel çay, temiz ortam” diyerek köylülerin sevgisini kazandı.
Bodrum’da Tropikal Meyve Bahçesiyle Mucize Yarattı
Aslen Mardinli olan Cahide İmre, küçük yaşta sağlık sorunları nedeniyle keçi sütüyle hayata tutunmuş bir kadın. Bugün ise Bodrum’da ailesinden kalan arazide tropikal meyveler yetiştiriyor. Sekiz yıldır üretim yapan İmre, bu meyvelerden kendi reçetesiyle reçel ve doğal ürünler hazırlıyor. “Emek verince toprak da karşılık veriyor” diyor.
Kayseri’de Solucan Gübresiyle Yeni Nesil Tarım
Kayseri’nin Yahyalı ilçesinden Menekşe Koyuncu, doğuştan çiftçi bir aileden geliyor. Küçük yaşlarda başladığı üretim hayatına şimdi solucan gübresi üretimi ile devam ediyor. Katıldığı bir yarışmada Türkiye’yi temsilen Viyana’ya eğitime giden Koyuncu, öğrendiklerini köyünde hayata geçirerek çevresindeki çiftçilere de örnek oldu. “Toprak ölmez bir ana” sözüyle salondan büyük alkış aldı.
Kadın Çiftçilere Dijital Pazarda Destek
Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Sezgin Yılmaz, “Kadının Gücü: Geleceğin Tarımı” etkinliğinde yaptığı konuşmada, Yeni Nesil Çiftçi Kadın Buluşmaları kapsamında kadın üreticilere dijital pazarlama, markalaşma ve finansal okuryazarlık eğitimleri verdiklerini belirtti.
Yılmaz, kadın üreticilerin Pazarama platformu üzerinden komisyon ve kargo ücreti ödemeden satış yapabildiğini, Mart 2024’ten bu yana 7 milyon TL’nin üzerinde gelir elde ettiklerini açıkladı. Bu yıl düzenlenen kampanya kapsamında en başarılı üç kadın üreticinin tarım inovasyonlarını yerinde görmek için Hollanda’ya gönderildiğini, 2026’da ise bu sayının altıya çıkarılacağını söyledi.
Kadın Emeği, Toprağın Umudu
Türkiye’nin dört bir yanındaki bu kadınlar sadece üretici değil, aynı zamanda değişimin öncüsü. Onların hikâyeleri, kadın emeğinin tarımı dönüştüren gücünü gözler önüne seriyor.
Toprak, kadın elinde yeniden yeşeriyor…