Sağlık Bakanlığı, internet, televizyon, sosyal medya gibi platformlar üzerinden tüketiciyi yanıltıcı sağlık beyanlarıyla ürün satışı ve tanıtımı yapan kişilere yönelik denetimler sonucunda, 2025 yılının ilk 7 ayında toplamda 109 milyon 221 bin 519 TL idari para cezası uygulandığını duyurdu.
Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, ‘Sağlık Beyanı Denetimi Hakkında Yönetmelik’e göre, bir ürünün veya ürün bileşenlerinin insan sağlığıyla ilişkisini belirten, ileri süren veya ima eden beyana ‘sağlık beyanı’ denildiği belirtildi. Beşeri tıbbi ürünler, tıbbi cajanszlar ve özel tıbbi amaçlı gıdalar dışındaki tüm ürünler, sağlık beyanı denetimleri kapsamına alınıyor. Tüketilmediğinde sağlığın olumsuz etkilenebileceğini iddia eden, kilo kaybı veya artışının miktarına, oranına atıfta bulunan, sağlık beyanı içeren ürünlerle ilgili tanıklıkta bulunan kişinin deneyimiyle veya ulusal ve uluslararası kuruluşlarla ilişkilendirilen teşekkür, övgü, tavsiye, onay ifadesine yer veren veya ima eden beyanlar yasaklanmıştır. Denetimler sonucunda uygunsuz bulunan ürünler arasında köpük sabunlar, dudak parlatıcıları, tüy dökücü kremler ve vücut spreyleri gibi kozmetik ürünler bulunmaktadır. Piyasadaki ürünlerin güvenliği konusundaki denetimler ve alınan önlemler, sadece tüketicileri değil aynı zamanda üreticileri de etkilemektedir. Mevzuat gerekliliklerine uygun olmayan ürünlerin piyasada bulunmasına izin verilmemektedir.
Tüketiciler, Sağlık Bakanlığı’nın Ürün Takip Sistemi’nden (ÜTS) satın aldıkları ürünün kayıtlı olup olmadığını kontrol edebilmektedirler. Bu sistemde, ürünün markası, kullanım kılavuzu, ambalaj ve kutu görseli, Türkçe etiket bilgisi, ithalat ve imalat bilgisi, menşei ülke gibi tüm bilgiler yer almaktadır. Ürünün üzerindeki barkodu sisteme girdiklerinde bu bilgilerin çıkmaması, ürünün kayıt dışı bir kozmetik ürün olduğunu göstermektedir. Sistemin ücretsiz bir mobil uygulaması da bulunmaktadır.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cajansz Kurumu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Ayar, doğal ve organik içerikli ürünlerin tamamen masum olmadığını vurgulayarak, birey bazlı sorunlara neden olabileceğini belirtti. Sağlık Bakanlığı kriterlerine uygun şekilde üretilen ve etiketlenen ürünlerin dijital takip sistemiyle ülkede takip edildiğini ifade eden Ayar, tüketicilerin ürünlerin doğruluğunu test edebilecekleri bir mobil uygulamanın mevcut olduğunu belirtti.
Prof. Dr. Ayar, 2025 yılının ilk 7 ayında yapılan denetimlerde 642 ürünün incelendiğini ve bunlardan 412’sinde uygunsuzluk, 14’ünde risk grubu tespit edildiğini açıkladı. Ayrıca, vücuda değen biyosidal ürünlerle ilgili de denetimlerin gerçekleştirildiğini ve uygunsuz bulunan ürünlere cezai işlem uygulandığını belirtti.
Kozmetik ürünlerin teknik düzenlemeye uygun olmadığı gerekçesiyle 2025 yılının ilk 7 ayında yaklaşık 4 milyon 394 bin TL idari para cezası uygulandığını kaydeden Prof. Dr. Ayar, sahte ve kaçak kozmetik ürünlerin tüketici sağlığını tehdit edebileceğine dikkat çekti. Güvenilir satış noktalarından ürün almanın önemine vurgu yaparak, hukuki işlem başlatılan kişi ve kurum sayısının 17 olduğunu belirtti.
Sağlık Bakanlığı onaylı ürünleri tercih etmenin önemine değinen Prof. Dr. Ayar, 2025 yılının ilk 7 ayında 2201 internet sitesinin ihlalleri nedeniyle erişimin engellendiğini ve bu durumun Ticaret Bakanlığı’na bildirildiğini açıkladı. Mevzuata aykırı tanıtım ve satış yapanlara uygulanan idari para cezalarının yaklaşık 110 milyon TL olduğunu ve 17 kişi ve kurum hakkında hukuki işlem başlatıldığını belirtti.
